Model franczyzowy, agencyjny czy partnerski ?

Własna inicjatywa gospodarcza to model zatrudnienia i zarabiania coraz bardziej popularny w Polsce. W zależności od posiadanego kapitału, wiedzy i chęci zaangażowania można skorzystać obecnie z trzech najpopularniejszych systemów w tym obszarze.

fot

W zależności od udostępnianych opcji, współpraca z siecią handlową może odbywać się w modelu franczyzowym, agencyjnym lub partnerskim. Na Polskim rynku popularne są w szczególności dwie pierwsze opcje, z czego tylko model agencyjny jest szczegółowo uregulowany prawnie. Różnice pomiędzy tymi podejściami są znaczące. Najważniejsze kwestie dystynktywne to obszar inwestycji, ryzyka i struktury wynagradzania.

System franczyzowy pod względem prawnym należy do umów nienazwanych i wynika ze swobody zawierania umów a ograniczają go m.in. przepisy o ochronie praw konsumenta i konkurencji. Nie ma więc jednego, obowiązującego wzoru umów, a większość zapisów opiera się na obyczajowości i unijnych standardach (z krajów UE pochodzi większość właściciele sieci). Niezależnie od opcji, franczyzobiorca zawsze jednak działa we własnym imieniu budując swoją firmę pod obcą marką.

Współpraca ta zasadniczo opiera się na pełnej odpowiedzialności franczyzobiorcy za budowanie, finansowanie i ponoszenia ryzyka. Tutaj partner działa od początku do końca na własną rękę – to on ponosi koszta inwestycji, wykupu licencji i zatowarowienia oraz podejmuje decyzje na każdym etapie funkcjonowania firmy. Model zarobku jest też samodzielny – wypracowany przychód należy do franczyzobiorcy, który z franczyzodawcą dzieli się jedynie umówionym wcześniej procentem w wysokości wynikającej z umowy.

Umowy agencyjne w polskim prawodawstwie zostały szczegółowo uregulowane w kodeksie cywilnym  i należą do grupy umów pośrednich (art. 758 – 764 KC). W większości w tej formie zawarte są umowy w branży finansowej, edukacyjnej czy usługowej. Zdecydowanie rzadziej dotyczą one handlu, chociaż w ostatnim czasie następuje w tym obszarze zwrot i np. Komputronik czy Sfinsk skłania się ku tego typu rozwiązaniom upatrując większe korzyści i szybszy rozwój marki własnej.

Co do zasady, takie umowy zawiera agent, który działa w imieniu i na rzecz zleceniodawcy. Otrzymuje za wykonywane zadania określone w umowie wynagrodzenie, zazwyczaj w systemie prowizyjnym uzależnionym od ilości zawartych umów, sprzedanego towaru.  Nie ponosi on kosztów inwestycji ani zakupu towaru. Zasadniczo również nie ponosi ryzyka biznesowego, które spada w całości na właściciela. Umowy agencyjne przypominają więc umowy kontraktowe/managerskie, w którym partner dostaje wyznaczone pole działania i odpowiedzialności.

Trzecią możliwością są umowy partnerskie jako umowy o współpracy handlowej – dystrybucji produktów bądź usług w celu ich dalszej odsprzedaży przez partnera na swój własny rachunek. Do obowiązków partnera należy więc prowadzenie biznesu zgodnego ze standardami i wizualizacją sieci. W tym modelu współpracy partner otrzymuje od producenta bądź dystrybutora korzystniejsze warunki handlowe.

Własna aktywność biznesowa i swoboda działania zawodowego to coraz popularniejszy sposób na zarabianie pieniędzy. W Polsce funkcjonuje kilka elastycznych modeli w zależności od posiadanego kapitału, wiedzy i możliwości zaangażowania.